Ontharding

Wat is verharding?

Verharding is het bedekken van de bodem met kunstmatige materialen. Dit gaat van beton tot asfalt, klinkers, kiezels, kunstgras,... Verharding is dus niet het gevolg van het al dan niet waterdoorlatend zijn van het materiaal, maar wel van het feit dat men de natuurlijke bodem op een kunstmatige manier afdekt. Kortom, het gaat voornamelijk over essentiële ecosysteemfuncties van de bodem die verloren gaan. In de praktijk gaat het vooral om gebouwen, verhardingen, wegen en parkeerterreinen.

Verharding heeft negatieve gevolgen voor het milieu en het klimaat. In het dichtbevolkte Vlaanderen is de ruimte voor het watersysteem erg minimaal. De toenemende verstedelijking en verharding van Vlaanderen draagt in grote mate bij tot de overstromingsproblematiek. De meeste klimaatscenario’s wijzen er bovendien op dat we nattere winters krijgen en zomers met naast langere droogteperioden ook hevigere buien en dat de zeespiegel verder zal stijgen. Verharding zorgt dus voor meer wateroverlast, minder waterinfiltratie en -berging, hitteproblemen in stads- en dorpskernen, minder CO2-opslag door planten en de bodem, en een verlies aan biodiversiteit.

Waarom is ontharding belangrijk?

Ontharden is kinderspel. Dit kan door de aanleg van verharding te vermijden, verminderen of te verwijderen in functie van meer groene ruimte. Elke vierkante meter verharding telt mee! Iedereen kan een bijdrage leveren door bijvoorbeeld zijn voortuin te vergroenen, zijn oprit te verkleinen, te vervangen door waterdoorlatende materialen, of zijn dak te beplanten.

Ontharding zorgt immers voor een grote positieve invloed op alle klimaateffecten. Naast klimatologische voordelen heeft een minder minerale stad ook ruimtelijke, maatschappelijke en ecologische voordelen: beeldkwaliteit, ruimte voor recreatie, ruimte voor groen en biodiversiteit.

Ontharding is dus een belangrijke maatregel om duurzaam om te gaan met de ruimte en de klimaatuitdagingen aan te gaan.

Verharding is vaak vergunningsplichtig

Om je voortuin te verharden, met uitzondering van de strikt noodzakelijke toegangen naar de woning of garage, heb je in de meeste gevallen een omgevingsvergunning nodig. Dit geldt ook voor de aanleg van meer dan 80 m² verharding in je achter- of zijtuin of voor afwijkingen van bestemmings- of verkavelingsvoorschriften.

Daarnaast wordt er geen onderscheid gemaakt tussen waterdoorlatende of niet-doorlatende verharding. Kunstgras, dolomiet en kiezels, worden evenzo die als verharding worden beschouwd. De vergunning is nodig om te voorkomen dat het regenwater onmiddellijk wordt afgevoerd en om de bodem te beschermen. Je vindt alle voorwaardenop de website van Omgeving Vlaanderen.

Als je geen vergunning hebt voor een verharding die wel vergunningsplichtig is, dan bega je een stedenbouwkundige overtreding. De gemeente kan dan optreden en je aanmanen om de overtreding ongedaan te maken. Bij het niet naleven van de aanmaning kan een proces-verbaal opgesteld worden.

Het is dus belangrijk om altijd te informeren bij de gemeente of je een vergunning nodig hebt vooraleer je een verharding aanlegt of uitbreidt. Zo vermijd je problemen achteraf en draag je bij aan een beter waterbeheer en een gezondere bodem.

Willebroek als pilootproject voor ontharding

Willebroek is één van de 16 gemeentes die door Omgeving Vlaanderen als pilootproject werd geselecteerd om de droogteproblematiek aan te pakken via omgevingshandhaving. De gemeente krijgt hiervoor een subsidie van 20.000 euro en zal die vooral inzetten op sensibilisering en handhaving van illegale verhardingen en bronbemalingen..

De gemeente wil daarom haar inwoners informeren en sensibiliseren over de negatieve effecten van verharding en de voordelen van ontharding en verder inzetten op het naleven van de regelgeving en zo in te zetten op de droogteproblematiek.

De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld

De gemeente Willebroek neemt zelf ook verschillende initiatieven om verharding te vermijden of te verminderen in haar eigen projecten. Enkele voorbeelden:

Hoe kan jij meedoen?

Als inwoner van Willebroek kan je ook je steentje bijdragen aan ontharding. Hier zijn enkele tips:

Ontharding is een noodzakelijke en voordelige maatregel om de ruimte en het klimaat in Vlaanderen te verbeteren. De gemeente Willebroek zet zich actief in om verharding te verminderen en te vermijden, zowel op het openbaar als op het privédomein.

De gemeente geeft zelf het goede voorbeeld met verschillende projecten die meer groen en water in de gemeente brengen. De gemeente rekent ook op de medewerking van haar inwoners om mee te doen aan ontharding. Samen kunnen we van Willebroek een groene, gezonde en klimaatbestendige gemeente maken. Da’s Willebroek!

In 2023 hebben 95 inwoners een aanvraag ingediend tot geveltuintje, een groot succes!